Άρθρο του Σ.Καλογιάννη για τις προστατευόμενες περιοχές:Συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρά και επείγοντα ζητήματα. Την τελευταία τριετία είναι ουσιαστικά εγκαταλειμμένες.

Από:Γιώργος Γκόντζος([email protected])–Σε εγκατάλειψη οδηγεί η Κυβέρνηση τις προστατευόμενες περιοχές και σε απαξίωση τους Φορείς Διαχείρισής τους

Του Σταύρου Ελ. Καλογιάννη[1]

Σε διαβούλευση βρίσκεται, για ελάχιστο χρόνο, το σχέδιο νόμου (σ/ν) του Υπ. Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) για «τη λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών». Πρόκειται για ένα σοβαρό περιβαλλοντικό θέμα με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, που αφορά χωρικά σχεδόν το 1/3 της χώρας.

Υπενθυμίζω αρχικά ότι ο Σύριζα, στις Προγραμματικές θέσεις του (Ιανουάριο 2015 και Σεπτέμβριο 2015), έταζε και γι’ αυτό το θέμα, «λαγούς με πετραχήλια».

Όπως όμως αποδείχτηκε στην πράξη, επρόκειτο, για άλλη μία περίπτωση συριζαίικου μίγματος ψεύδους, ανευθυνότητας και εν τέλει πολιτικής ανικανότητας.

Οι προστατευόμενες περιοχές συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρά και επείγοντα ζητήματα. Την τελευταία τριετία είναι ουσιαστικά εγκαταλειμμένες. Είναι ενδεικτικό ότι:

• Καμία Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) δεν έχει εγκριθεί από το ΥΠΕΝ. Υπενθυμίζω για πολλοστή φορά, ότι παραδώσαμε έτοιμη την ΕΠΜ του Γράμμου – Δούσκου το 2009 και έκτοτε εκκρεμεί η θεσμοθέτηση της περιοχής!

Αντί λοιπόν το Υπουργείο να εργαστεί για την έγκριση των ΕΠΜ που εκκρεμούν και να προχωρήσει με ταχύτατο ρυθμό στις επόμενες, έχασε τρία ολόκληρα χρόνια και τώρα, με νόμο, χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση, επιχειρεί να επεκτείνει τα όρια και τη χωρική αρμοδιότητα των Φορέων Διαχείρισης! Με αλαζονική νοοτροπία, συνδυασμένη με θράσος και με πρωτοφανή προχειρότητα, επιχειρεί να καλύψει (άρθρο 3), θεσμικά τις περιοχές του δικτύου «Natura 2000» της χώρας, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να καλύψει τις υποχρεώσεις που έχουμε έναντι της ευρωπαϊκής νομοθεσίας!

• Δεν χρηματοδοτήθηκαν νέα έργα διαχείρισης και προστασίας σε αυτές τις περιοχές, καθώς το Πράσινο Ταμείο καλύπτει αυστηρά λειτουργικές δαπάνες, ενώ η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ είναι αδύνατη λόγω της «προσωρινής» μορφής λειτουργίας των Φορέων!

Παράλληλα, πολλά και σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι Φορείς Διαχείρισης, με κυριότερα την εργασιακή αβεβαιότητα του προσωπικού τους (οι συμβάσεις τους από την «αριστερή» Κυβέρνηση ανανεώνονται κάθε φορά για ένα μόνο έτος!), την έλλειψη πόρων και ουσιαστικών αρμοδιοτήτων.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά. Για παράδειγμα, πως θα κλείσει το θέμα του Προεδρικού Διατάγματος της λίμνης Παμβώτιδας, όπως «δεσμεύονται» εδώ και χρόνια οι αρμόδιοι Υπουργοί Σύριζα – ΑΝΕΛ, όταν τα περιγραφόμενα όρια της προστατευόμενης περιοχής, που είχαν καθορισθεί με το Ν. 3044/2002, είναι ευρύτερα από αυτά που περιγράφονται στο άρθρο 2 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου;

Επισημαίνεται, επίσης, ότι το εποχικό προσωπικό με συμβάσεις οκτάμηνης διάρκειας που προβλέπεται να προσληφθεί (άρθρο 7 του ν/σ), όχι μόνον δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα, αλλά αντίθετα θα οδηγήσει τους Φορείς στον αποκλεισμό από οποιοδήποτε ευρωπαϊκό πρόγραμμα.

Θα αναμέναμε συνεπώς ένα νομοσχέδιο που θα κάλυπτε, αν όχι όλες, τουλάχιστον τις βασικότερες ελλείψεις. Ένα νομοσχέδιο που θα προχωρούσε με σοβαρότητα στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης, δίνοντας οριστικές λύσεις στα θέματα που λιμνάζουν επί μακρόν. Οι Φορείς δεν θα έπρεπε πλέον να αρκούνται μόνο στην φύλαξη, παρακολούθηση, ευαισθητοποίηση και παροχή γνωμοδοτήσεων, αλλά να αναλάβουν ουσιαστικότερο ρόλο, συντονίζοντας, για παράδειγμα, συναρμόδιες Υπηρεσίες και αναλαμβάνοντας πρωτεύοντα ρόλο σε θέματα αρμοδιότητάς τους. Κυρίως δε, είναι καιρός να αποκτήσουν ίδια έσοδα από διάφορες πηγές, όπως είχε κάνει, το 2006, η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας την περίοδο 2004 – 2009 (όταν θωράκισε θεσμικά τις περιοχές και διασφάλισε την οικονομική αυτοτέλεια των Φορέων ουσιαστικά μέχρι σήμερα), με τη θεσμοθέτηση ειδικού τέλους 1% υπέρ των Φορέων, από μικρά υδροηλεκτρικά έργα που βρίσκονται εντός των προστατευόμενων περιοχών. Τα ποσά που έχουν εισπράξει οι Φορείς τα τελευταία χρόνια από αυτό το ειδικό τέλος είναι σημαντικά και έδωσαν λύσεις σε εποχές μεγάλης οικονομικής πενίας. Αντίστοιχα, θα μπορούσαν σήμερα να προβλεφθούν έσοδα για τους Φορείς σε συνεργασία με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή ευθύνης τους.

Εν κατακλείδι, το νέο ν/σ μόνον απογοήτευση προκαλεί, δεν συμβάλει στην επίλυση χρονιζόντων περιβαλλοντικών και κοινωνικών προβλημάτων και εντείνει την αβεβαιότητα για το μέλλον των προστατευόμενων περιοχών και του προσωπικού που εργάζεται σε αυτές.

[1] Πολιτικός Μηχανικός με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πολυτεχνείο της Λωζάννης (EPFL) και στο Πανεπιστήμιο της Λουβαίν (UCL). Διετέλεσε Υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ (2004 – 2009) και αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Υποδομών (2012 – 2013).