Σάββατο , 23 Μαρτίου 2024
Αρχική / Επικαιρότητα / Π.Τζόκας:Άυλη κληρονομιά: Προϊόν προς εκμετάλλευση ή μαρτυρία ενός ζώντος πολιτισμού ;Το παράδειγμα των Ιωαννίνων

Π.Τζόκας:Άυλη κληρονομιά: Προϊόν προς εκμετάλλευση ή μαρτυρία ενός ζώντος πολιτισμού ;Το παράδειγμα των Ιωαννίνων

Από:Γιώργος Γκόντζος([email protected])—Η ομιλία του Παναγιώτη Τζόκα με τίτλο    “Άυλη κληρονομιά: Προϊόν προς εκμετάλλευση ή μαρτυρία ενός ζώντος πολιτισμού ;Το παράδειγμα των Ιωαννίνων” στις εργασίες της 1ηςΠανελλήνιας Συνάντησης Φορέων Πολιτιστικής Διαχείρισης που πραγματοποιήθηκε στα Γιάννινα  με πρωτοβουλία του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ιωαννιτών, με τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της ΠΕΔ Ηπείρου.(Ο Π.Τζόκας είναι δημοσιογράφος μέλος του ΔΣ του Πνευματικού Κέντρου Ιωαννίνων)

Εκλεκτοί καλεσμένοι, κυρίες και κύριοι,

Η έννοια του πολιτισμού προσδιορίζεται από τα δημιουργήματα (πνευματικά και υλικά) μιας ομάδας ατόμων σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, τα οποία ονομάζονται πολιτιστικά αγαθά και αναδύονται από μια συγκεκριμένη πολιτισμική διεργασία διαμόρφωσης και μια συγκεκριμένη πολιτιστική διαδικασία παραγωγής πολιτιστικών προϊόντων ή πολιτιστικών υπηρεσιών.

Συναφής είναι και ο ορισμός της UNESCO για τον πολιτισμό ο οποίος συνίσταται σε ένα ιδιαίτερο πνευματικό, υλικό και συναισθηματικό γνώρισμα μιας κοινωνικής ομάδας που περιλαμβάνει τις τέχνες, τη λογοτεχνία, τους τρόπους ζωής, τις παραδόσεις, τις πεποιθήσεις κ.λ.π.

Ιδιαίτερη περίπτωση για τον πολιτισμό αποτελούν οι άυλες εκφάνσεις του ή αλλιώς η άυλη πολιτιστική κληρονομιά, που διαμορφώνεται στο πέρασμα των αιώνων μέσα από τις καθημερινές πράξεις, τα ήθη και τα έθιμα, τις εμπειρίες, τις τελετουργίες καθώς και τις αναπαραστάσεις που εκδηλώνονται από τις διάφορες κοινωνικές ομάδες. Μια ξεχωριστή κατηγορία πολιτιστικών αγαθών, είναι τα άυλα πολιτιστικά αγαθά που δεν χαρακτηρίζονται από την απτή φύση τους. Όλα αυτά μεταδίδονται από τις παλιότερες γενιές στις νεότερες μέσω κυρίως του προφορικού λόγου και τα οποία καταδεικνύουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την ταυτότητα των διάφορων εθνικών και τοπικών πολιτισμών.

Μπροστά στον κίνδυνο εξαφάνισης αυτών των άυλων πολιτιστικών  εκφάνσεων δραστηριοποιήθηκαν τοπικοί αλλά και υπερτοπικοί οργανισμοί.

Τις τελευταίες δεκαετίες, σημαντικό ρόλο στη διαχείριση, προστασία, αλλά και διάσωση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς διαδραματίζει η UNESCO,  με διάφορες συμβάσεις, όπως είναι η Σύμβαση για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς το 2003 ( ΦΕΚ ν.3521/2006).

Η Ελλάδα, ως μέλος αυτού του οργανισμού, επικύρωσε και εναρμονίστηκε  με αυτή τη σύμβαση το 2006 με το ν.3521/2006. Στη Σύμβαση αυτή, που επικυρώνει ο ν.3.521/2006,  αποσαφηνίζεται πλήρως και ο ορισμός της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.1 της Σύμβασης, ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά ορίζονται «οι πρακτικές, αναπαραστάσεις, εκφράσεις, γνώσεις και τεχνικές − καθώς και τα εργαλεία, αντικείμενα, χειροτεχνήματα και τους πολιτιστικούς χώρους που συνδέονται με αυτές − και τις οποίες οι κοινότητες, οι ομάδες και, περιπτώσεως δοθείσης, τα άτομα αναγνωρίζουν ότι αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς τους» (ΦΕΚ Ν.3521/2006).

Τα Ιωάννινα αποτελούν χαρακτηριστική περίπτωση μελέτης ελληνικής πόλης, η οποία διαθέτει πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, με πολυποίκιλα στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που δημιουργούν μια αξιοπρόσεκτη δυναμική σε πολιτισμικό και οικονομικό επίπεδο. Η σύνθεση του παλίμψηστου της πόλης οφείλεται στο λαϊκό πολιτισμό  που δέχτηκε πολυποίκιλες επιρροές  και στην ανάπτυξη μιας ιδιότυπης διαπολιτισμικής επικοινωνίας την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας, με αποτέλεσμα η πόλη να καταστεί ένα πολιτιστικό κέντρο-χωνευτήρι πολιτιστικών ρευμάτων από Ανατολή, Δύση και Βορρά.  Η πόλη σήμερα  λειτουργεί  ως «μητρόπολη» του διευρυμένου πλέον δήμου Ιωαννιτών και αποτελεί το σημαντικότερο και μεγαλύτερο αστικό κέντρο της περιφέρειας της Ηπείρου.

Ως «μητρόπολη» της περιοχής εμφανίζει, όμως, ένα διαφορετικό φαινόμενο, το οποίο ο καθηγητής Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Βασίλης Νιτσιάκος περιγράφει ως φαινόμενο «αγροτο-αστικού συνεχούς». Ένα τοπίο, δηλαδή, με εμφανή χαρακτηριστικά που απορρέουν από την αλληλεπίδραση αστικών, ημιαστικών και αγροτικών περιοχών. Η σύγχρονη, πολιτισμική γεωγραφία του Δήμου Ιωαννιτών σκιαγραφεί και προσδιορίζει την επικράτειά του σε δύο κατηγορίες-επίπεδα. Η πρώτη περιλαμβάνει τον αστικό ιστό της πόλης των Ιωαννίνων και τις άυλες πολιτιστικές εκφάνσεις του και η δεύτερη το λεκανοπέδιο (με τα χωριά που ανήκουν στο δήμο), στο οποίο παρατηρείται μεγάλο μέρος από την άυλη κληρονομιά -τα ήθη, τα έθιμα  και τις παραδόσεις της υπαίθρου.

Η έντονη αστικοποίηση, η μετοίκηση πληθυσμιακών ομάδων από διάφορες πολιτισμικές περιοχές της Ηπείρου στα Γιάννινα και οι γεωπολιτικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών στην ευρύτερη περιοχή, διαμόρφωσαν ένα νέο πάζλ ανθρωπογεωγραφίας στην πόλη, μεταλλάσσοντας ή και διαβρώνοντας ακόμη τον αστικό ιστό. Το «χωριό» με απλά λόγια ήρθε στην πόλη…

Μετσοβίτες, Ζαγορίσιοι, Κονιτσιώτες, Τζουμερκιώτες, Καλαρρυτινοί, Συρρακιώτες, Λακκασουλιώτες εγκαταστάθηκαν στα Γιάννενα κομίζοντας τις μουσικές παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα, τις παραδοσιακές λαϊκές τέχνες(ασημουργία-ξυλογλυπτική-μαστορική της πέτρας) από τον τόπο καταγωγής τους. Στην προσπάθειά τους να διασώσουν και να αναδείξουν τις ποικίλες εκφάνσεις της άυλης κληρονομιάς, ιδρύουν σωματεία και οργανώνουν εκδηλώσεις «υπενθυμίζοντας» στον αστικό περίγυρο τη συλλογική ταυτότητα.

Στη σύγχρονη πολιτισμική γεωγραφία των Ιωαννίνων είναι διακριτά αρκετά άυλα πολιτιστικά στοιχεία, τα οποία θα προσπαθήσω να σας περιγράψω με συντομία και παράλληλα να απαντήσω και στο ερώτημα του θέματος της εισήγησής μου.

Θα ξεκινήσω με τα άυλα πολιτιστικά στοιχεία της μουσικής, του τραγουδιού και του χορού που καταγράφουν μια μεγάλη ποικιλία στα Γιάννινα. Είναι μια ζώσα κληρονομιά που καθώς μεταλαμπαδεύεται ή παραδίδεται μέσω της παιδείας, περνάει από διαφορετικές φάσεις και συνεχώς μεταβάλλεται και μεταπλάθεται. Τεκμαρτό παράδειγμα αυτής της πολιτιστικής διεργασίας  είναι και το έθιμο των τελευταίων δεκαετιών που δημιουργήθηκε στην πόλη των Ιωαννίνων την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Όλα τα καφενεία, οι καφετέριες και τα μπαρ της πόλης φιλοξενούν δημοτικές ορχήστρες με τις οποίες γλεντάει το κοινό που είναι πολυπληθές με μια αξιοσημείωτη συμμετοχή νέων γλεντιστών και γλεντοκόπων. Εδώ είναι εμφανής η εκμετάλλευση των άυλων  πολιτιστικών στοιχείων (μουσικής-χορού-τραγουδιού) και η μετατροπή τους σε εμπορικά προϊόντα, προϊόντα προς εκμετάλλευση από ένα πλέγμα καταστηματαρχών, μουσικών, τραγουδιστών.

Αξιοσημείωτο είναι δε το φαινόμενο που παρατηρεί και ο ερευνητής Γ.Κοκκώνης, του εκτοπισμού της αστικής μουσικής της πόλης – που θα αναφερθώ παρακάτω – από την αυθεντικά ιδιοτοπική της υπαίθρου. Πλέον τα Γιάννινα ταυτίζονται με το κλαρίνο, το οποίο κυριαρχεί. Προφανώς λόγω επηρεασμού των πανηγυριών, τα οποία επιβιώνουν στα  χωριά και συνίστανται ως άυλη κληρονομιά. Βιώνουμε όλοι όσοι ζούμε στην περιοχή τα τελευταία χρόνια μια «μουσική δικτατορία» του κλαρίνου…

Ο έντονος πολιτιστικός δυισμός που παρατηρούνταν στην πόλη των Ιωαννίνων μπορεί να έχει υποχωρήσει αλλά δεν έχει εκλείψει. Αποτυπώνεται διακριτά στη μουσική και στο τραγούδι. Η αστική μουσική της πόλης σήμερα, ερμηνεύεται από τους τροβαδούρους, έναν όμιλο τραγουδιστών που απαρτίζεται από ανθρώπους κυρίως μεγάλης ηλικίας, που γνωρίζουν εμπειρικά αυτού του είδους τα μουσικά θέματα. Η μουσική αυτή, συμπεριλαμβάνει τραγούδια με μελωδίες που κινούνται στα ευρωπαϊκά -δυτικά πρότυπα. Η ιστορική εξέλιξη αυτού του άυλου πολιτιστικού στοιχείου φέρεται να ξεκίνησε από το 1873 και μετά, με την εμφάνιση των καφέ σαντάν, τα οποία καλούσαν ευρωπαϊκούς μελοδραματικούς θιάσους (κυρίως ιταλικούς) με ευρωπαϊκές ορχήστρες που εκτελούσαν τραγούδια όπως βαλς, πόλκες κτλ.  Η εξέλιξη αυτή συνεχίστηκε με τον αστικό ιστό της πόλης να επιδεικνύει έντονα το αίτημα του εξευρωπαϊσμού.

Η αστική αυτή μουσική, είναι μια ζώσα κληρονομιά, πρωτογενής και ανόθευτη και ως άυλο πολιτιστικό στοιχείο εντάσσεται στο πεδίο των προφορικών παραδόσεων και εκφράσεων, καθώς, μεταλαμπαδεύτηκε από στόμα σε στόμα και υφίσταται σήμερα χάρη στους Τροβαδούρους, που ερμηνεύουν τέτοιου είδους τραγούδια. Ο τόπος που συμβαίνει η «αναγέννηση» αυτής της άυλης κληρονομιάς είναι η πόλη των Ιωαννίνων και, κυρίως, οι παλιές συνοικίες που διαμένουν παλιοί Γιαννιώτες, καθώς και οι συνοικίες γύρω από τη λίμνη Παμβώτιδα (Κάστρο, Κουρμανιό, Σιαράβα), αφού  από εκεί τους καλοκαιρινούς μήνες πραγματοποιούνται οι λεγόμενες βαρκάδες (βαρκαρόλες), με τους Τροβαδούρους, που, εν πλω, παίζουν και τραγουδούν την αστική μουσική της πόλης.

Ενδιαφέρουσα πτυχή της άυλης κληρονομιάς που μεταπλάθεται, αλλά είναι ζώσα, αποτελεί και το αρχαϊκό ιδίωμα του πολυφωνικού τραγουδίσματος της Ηπείρου που σήμερα λόγω της μετακίνησης ομάδων ανθρώπων που είναι γνήσιοι φορείς του, στην πόλη των Ιωαννίνων, επιβιώνει  προσαρμοσμένο και μεταπλασμένο στο νέο αστικό περιβάλλον από τους  λαϊκούς οργανοπαίκτες, οι οποίοι το εμπλουτίζουν με νέα μέσα (μουσικά όργανα) και του προσδίδουν νέο τρόπο και ύφος.

Ένα σημαντικό άυλο πολιτιστικό στοιχείο, που εμφανίζεται στα Γιάννινα ως και σήμερα είναι το χορευτικό φαινόμενο ή αλλιώς ο χορός.

Εμφανίζεται σε διαφορετικές εκδηλώσεις  φορέων (όπως είναι τα πολιτιστικά σωματεία), αλλά και σε δραστηριότητες κοινωνικού και πολιτιστικού χαρακτήρα (πανηγύρια, γάμους κτλ). Η πρωτογενής διαδικασία μεταλαμπάδευσης των άυλων χορευτικών φαινομένων γενικά από τους παλιότερους στους νεότερους, μέσα από τα παραδοσιακά χοροστάσια, έχει ατονήσει χωρίς, όμως, να έχει εκλείψει. Στις μέρες μας ακολουθείται σε μεγάλο βαθμό και συχνότητα και μια  δευτερογενής διαδικασία μετάδοσης, με βάση την οποία οι άυλες εκφάνσεις αυτού του πολιτιστικού στοιχείου πραγματώνονται από τη χοροδιδασκαλία των πολιτιστικών συλλόγων. Ο χορός στα Γιάννινα εντάσσεται στο πεδίο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς είναι στην ουσία πρακτική αναπαράσταση, που δημιουργείται μέσα από διάφορες κοινότητες – σωματεία, σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 1 του ν.3.521/2006. Δημιουργήθηκε ένα πλέγμα οικονομικής δραστηριότητας από χοροδιδασκάλους, μουσικούς, κατασκευαστές παραδοσιακών φορεσιών κ.λ.π. Στην πόλη χορεύουν περισσότεροι από 7000 άνθρωποι όλων των ηλικιών κάτω από την «καθοδήγηση» χοροδιδασκάλων.Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται ακόμη και στα ΚΑΠΗ του δήμου, όπου οι ηλικιωμένοι που υποτίθεται έχουν μια βιωματική σχέση με τον παραδοσιακό χορό, τώρα τον διδάσκονται…

Στην πόλη των Ιωαννίνων αναπτύχθηκε ένα δίκτυο εκμετάλλευσης αυτού του άυλου πολιτιστικού στοιχείου είτε με τη μορφή των σχολών χορών είτε με τη διοργάνωση παραστάσεων ή φεστιβάλ στα οποία ο χορός νοείται ως «πολιτιστικό προϊόν» και η θεατροποιημένη παρουσίασή του ως πολιτιστική διαδικασία συμβάλλει στην κοινωνικοπολιτιστική ανάπτυξη και στήριξη της τοπικής οικονομίας. Πολύ σωστά ο πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου ο κ. Γκόγκος μίλησε χθες για ένα άτυπο δίκτυο πολιτιστικής επικοινωνίας που έχει αναπτυχθεί όπου παρατηρείται και μια δυναμική διάδραση με διεθνείς φορείς.

Μπορούμε να πούμε ότι στο πολιτιστικό αυτό φαινόμενο που κυριαρχεί και στην πόλη των Ιωαννίνων παράγεται «πολιτιστικό προϊόν», το οποίο διαδραματίζει και ένα σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη της περιοχής δίνοντας μια υπεραξία στον τόπο.

Σημαντικό άυλο πολιτιστικό στοιχείο του Δήμου Ιωαννιτών είναι η τέχνη της αργυροτεχνίας. Η πόλη των Ιωαννίνων έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη των γνώσεων-πρακτικών του αργύρου.

Θεωρείται έως και σήμερα άυλη κληρονομιά, γιατί αποτελεί γνώση-πρακτική-τεχνική με την οποία Γιαννιώτες αργυροχόοι συνεχίζουν να ασχολούνται. Σημαντικός φορέας σήμερα για την περιοχή είναι το Κέντρο Παραδοσιακής Βιοτεχνίας (ΚΕΠΑΒΙ) που λειτουργεί στην παραλίμνια περιοχή της πόλης. Σημαντικό ρόλο επίσης στη διάσωση και διάδοση της ηπειρώτικης αργυροτεχνίας διαδραματίζει πλέον  και το Μουσείο Αργυροτεχνίας, που ιδρύθηκε στα Γιάννινα από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. Πραγματεύεται και αναδεικνύει την τέχνη της αργυροχοΐας με περιοδικές θεματικές εκθέσεις και προβάλλει τη δουλειά των αργυροχόων της περιοχής, οι οποίοι διασώζουν μια παράδοση αιώνων.

Θα κλείσω με αναφορά σε δύο άυλα πολιτιστικά φαινόμενα από την εθιμική και θρησκευτική παράδοση της πόλης που παρουσιάζουν τελευταία ένα αξιοσημείωτο τουριστικό ενδιαφέρον, μιας και τα Γιάννινα με την ολοκλήρωση των οδικών αξόνων αποτελούν τουριστικό προορισμό.

Ένα σημαντικό άυλο πολιτιστικό φαινόμενο ενταγμένο στη θρησκευτική παράδοση, που βιώνεται σε όλη την Ελλάδα, αλλά με άυλες πολιτιστικές ιδιαιτερότητες στην πόλη των Ιωαννίνων είναι η τελετουργία  της περιφοράς των επιταφίων το βράδυ της Μ. Παρασκευής.

Η περιφορά των επιταφίων αποτελεί άυλη κληρονομιά στην πόλη των Ιωαννίνων, διότι πρόκειται για τελετουργία με συλλογικό χαρακτήρα, στηριζόμενη στη θρησκευτική παράδοση, που πραγματοποιείται με την κοινωνική πρακτική της συγκέντρωσης όλων αυτών στην κεντρική πλατεία της πόλης, με τη συνοδεία της φιλαρμονικής του πνευματικού κέντρου δήμου Ιωαννιτών. Φορείς αυτής της κληρονομιάς είναι όλοι οι κάτοικοι του δήμου, καθώς και πολιτιστικά σωματεία – σύλλογοι, που συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία. Περιέχει κάτι συγκινησιακό αφενός και κάτι ιστορικό και γνήσιο αφετέρου.

 

Οι Τζαμάλες: Πρόκειται για ένα έθιμο το οποίο πραγματοποιείται την Κυριακή της Τυρίνης ή αλλιώς της μεγάλης Αποκριάς στο Δήμο Ιωαννιτών. Το έθιμο αυτό κάνει την εμφάνιση του το 19ο αιώνα στην πόλη των Ιωαννίνων και πραγματοποιείται μέχρι και σήμερα.

Το ευετηριακό αυτό έθιμο, ως ένα αστικό λαϊκό δρώμενο, αφού επιβιώνει όχι μόνο στην πόλη αλλά και στα χωριά του Δήμου Ιωαννιτών, δεν περιορίζεται μόνο στη τελετουργία του ανάμματος των φωτιών. Αντίθετα, περιέχει και μια σειρά  εθιμικών διαδικασιών, που λαμβάνουν χώρα γύρω από το άναμμα της λεγόμενης Τζαμάλας. Μια αξιοπρόσεκτη διαδικασία είναι η χρήση και η απόδοση των αποκριάτικων τραγουδιών, που τα τελευταία χρόνια ερμηνεύονται από ηπειρώτικες παραδοσιακές ορχήστρες και τα οποία περιέχουν θέματα σατιρικά και αναφέρονται σε πρόσωπα και καταστάσεις της καθημερινότητας των κατοίκων του Δήμου Ιωαννιτών. Επίσης, άλλη μία σημαντική εθιμική διαδικασία γύρω από τις Τζαμάλες, που παρατηρείται και στις μέρες μας, είναι η αναβίωση του χορευτικού δρωμένου γαϊτανάκι (δρώμενο στο οποίο χορευτές όλων ηλικιών προσπαθούν να περιπλέξουν πολύχρωμες κορδέλες γύρω από μεταφερόμενο ιστό, σε ρυθμούς της περιοχής).

Η Τζαμάλα και, ως εκ τούτου, η γιαννιώτικη αποκριά που είναι συνυφασμένη με αυτήν, θεωρείται  πολιτιστικό φαινόμενο όπως παρατηρεί ο ερευνητής Βασίλης Ράπτης, διότι διαμορφώνεται με συγκεκριμένες διαδικασίες, στο πέρασμα των ετών, μέσα από τις «γειτονιές» των Ιωαννίνων. Αυτό το πολιτιστικό στοιχείο αποτελεί άυλη κληρονομιά διότι, εκτός από ότι είναι ένα μέρος του κοινωνικού βίου, δηλαδή ένα έθιμο, αντικατοπτρίζει και μία ιστορία-μοναδικότητα  που υφίσταται μόνο στο Δήμο Ιωαννιτών και η οποία εμπεριέχει βιώματα, αναπαραστάσεις. Επιπλέον, θεωρείται άυλη κληρονομιά, καθώς, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 του νόμου 3028/2006, είναι έθιμο με πολλές αναπαραστάσεις από διάφορες συνοικίες των Ιωαννίνων σε συγκεκριμένους χώρους. Oι φορείς οι οποίοι διαχειρίζονται σήμερα αυτό το άυλο πολιτιστικό φαινόμενο, ώστε να διασωθεί και να μεταλαμπαδευτεί στις νεότερες γενιές, είναι οι πολιτιστικοί σύλλογοι των συνοικιών της πόλης (πολιτιστικός σύλλογος Καραβατιάς, Λούτσας, Λακκωμάτων κτλ) και των χωριών του δήμου Ιωαννιτών. Το γενικό συντονισμό των εκδηλώσεων έχει το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών.

Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων, αφουγκράζεται και ακολουθεί τις επιθυμίες των πολιτών, ικανοποιώντας τις πολιτιστικές αναζητήσεις τους.

Στην πόλη μας, το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου φροντίζει για τη συνέχιση της άυλης κληρονομιάς και την προσφορά άυλων πολιτιστικών υπηρεσιών και αγαθών, μέσω διαδικασιών μετάδοσης γνώσεων, με δομές που ίδρυσε και λειτουργεί, όπως οι σχολές μουσικής, οι χορωδίες, το τμήμα παραδοσιακών χορών κ.λ.π. Συμβάλλει δε στην αναβίωση άυλων πολιτιστικών εκφάνσεων (αποκριάτικες εκδηλώσεις-φολκλορικά φεστιβάλ), με σκοπό το τουριστικό όφελος της περιοχής και την τόνωση της τοπικής οικονομίας.

Στα Γιάννινα εντοπίζονται επίσης μικρές πολιτιστικές βιομηχανίες (Ραδιόφωνο, τηλεοπτικοί σταθμοί, εκδοτικοί οίκοι κ.λ.π) με οικονομικό προσανατολισμό, οι οποίες για την πραγμάτωση των πολιτιστικών αναγκών του ευρύτερου κοινού χρησιμοποιούν τις άυλες πολιτιστικές εκφάνσεις και παράγουν πολιτιστικά προϊόντα (έκδοση cd, παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών, ντοκιμαντέρ που σχετίζονται την άυλη πολιτιστική κληρονομιά).

Αποτελεί φαινόμενο προς επιστημονική διερεύνηση, η λειτουργία  τοπικού ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού σταθμού (ΉΠΕΙΡΟΣ TV1) όπου παρουσιάζεται καθημερινά πολύωρο πρόγραμμα ντόπιας δημοτικής  μουσικοχορευτικής δραστηριότητας με μεγάλη μάλιστα απήχηση στο κοινό. Θα τολμήσω μάλιστα να πω ότι καταγράφει «έντιμα» αυτή τη δραστηριότητα και την προβάλλει-θα το ζήλευαν οι εθνογραφικές και λαογραφικές επιστήμες- σε αντίθεση με επίπλαστες εκπομπές λαογραφικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζονται σε σταθμούς πανελλήνιας εμβέλειας όπως για παράδειγμα η εκπομπή της ΕΡΤ 3, «Κυριακή στο χωριό» όπου το αποτέλεσμα είναι επίπλαστο, αφού το «χωριό» που ζει πλέον στην πόλη μετακομίζει την ημέρα των τηλεοπτικών γυρισμάτων στο χωριό…

 

Κυρίες και κύριοι,

Στην εποχή μας αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο η συνεισφορά του πολιτισμού στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, καθώς οι ποικίλες δραστηριότητες που επιτελούνται από ομάδες ατόμων και φορείς συμβάλλουν στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων.

Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά-πρωτογενής ή μεταπλασμένη-παρατηρώντας το παράδειγμα των Ιωαννίνων, αποτελεί κοινωνικό και οικονομικό εχέγγυο για την ανέλιξη των τοπικών κοινωνιών.

Για την ανατροφοδότηση τοπικών πολιτιστικών πράξεων που έκανε λόγο και η κ.Λαδά, θεωρώ ότι πρέπει να μην είμαστε προσκολλημένοι σε νόρμες και νοοτροπίες που αποτελούν τη βραδυπορία της κοινωνίας.

Χωρίς να ασπάζομαι τον καπιταλισμό, θα παραφράσω το κύριο δόγμα του: «Aφήστε τους να δράσουν» σε «αφήστε τις κοινωνίες να λειτουργήσουν» για να έχουμε την εξέλιξη, την πρόοδο και την ανατροφοδότηση των τοπικών πολιτιστικών πράξεων .

Σας ευχαριστώ

 

 

 

 

 

 

Δείτε Επίσης

Συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στις 11.03.2024 – ώρα 18.00.

  ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΜΕ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑ ΖΩΣΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ...

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments