Σημεία των καιρών…. Της Ελένης Τσακίρη(Κείμενο ακροάτριας του δημοτικού ραδιοφώνου Ιωαννίνων )

 Από:Γιώργος Γκόντζος-Κείμενο ακροάτριας του δημοτικού ραδιοφώνου Ιωαννίνων

                          Σημεία των καιρών….

Της Ελένης Τσακίρη

      Όμως ο καθρέφτης αντανακλούσε ένα όμορφο πεισματάρικο προσωπάκι, που δεν ήταν και τόσο τρομερό ακόμη:  «θ΄αφήσω μουστάκι» αποφάσισε. Είναι η τελευταία πρόταση  από το διήγημα  του Σαρτ  « η παιδική ηλικία ενός αρχηγού»,    («ο τοίχος», 1939).  Ο  Σαρτρ αναφέρεται έμμεσα στο διασημότερο μουστάκι του μεσοπολέμου  και  ο συνειρμός ανάμεσα στο ¨Fuhrer” και τον αρχηγό γίνεται τελικά αυτομάτως.

       Δεν ξέρω γιατί, αλλά αυτό μου ήρθε στο μυαλό ακούγοντας τον πρωθυπουργό της «χώρας» να απευθύνεται στους πρόσφυγες της Ειδομένης. Τους κάλεσε να εγκαταλείψουν την προσπάθεια να μείνουν στην περιοχή, ζήτησε να μεταβούν στα κέντρα υποδοχής, υποσχέθηκε να δουλέψουν  μαζί για τη  μετεγκατάστασή τους χαρακτηρίζοντας ως απαράδεκτο γεγονός την ενθάρρυνση αυτών των ανθρώπων να περάσουν τη μεθόριο. Εύκολα λόγια , άγνοια της ανθρώπινης κατάστασης και θολές μελλοντικές υποσχέσεις. Η «έξοδος» των απελπισμένων, το ποτάμι της ανθρώπινης απελπισίας  δε σταματά με παραινέσεις, απειλές και φράχτες. Αυτό το ποτάμι της οργής δε γυρίζει πίσω ότι και να κάνουμε.  Θα αναζητήσει δρόμους διαφυγής, θα επιχειρήσει  το αδιανόητο. Κανένας άνθρωπος δε μπορεί να δεχθεί  να βιώσει τα αβίωτο.  Απαιτούμε από τους ανθρώπους να αποδεχθούν  πειθήνια τον εγκλεισμό τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης –  χώρους υποδοχής . Οι λέξεις, εδώ,  δεν κάνουν τη διαφορά, γιατί στον  περίφρακτο χώρο  ο άνθρωπος διαχωρίζεται από το φυσιολογικό πολιτικό καθεστώς του, δηλαδή την πολιτική του υπόσταση και σε «κατάστασης εξαίρεσης» εγκαταλείπεται στα πιο ακραία δεινά. Έγκλειστοι σε στρατόπεδα  που  έχουν εγκατασταθεί στο εσωτερικό της πόλης, γυμνοί από κάθε ηθική  ή πολιτική ιδιότητα ,   εξομοιώνονται  με «homιnes sacri»,  με μια ζωή  η οποία μπορεί να αφαιρεθεί  χωρίς τιμωρία, παραπέμποντας στις θέσεις του Giorgio Agaben ( Homo  sacer. Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή ). Ο «ξένος», ο «άλλος», οι «νεοφερμένοι», οι «μεταναστευτικές ροές» είναι άνθρωποι, άρα εξ ορισμού υποκείμενα  της πράξης της άρνησης, υποκείμενα δικαιωμάτων και όχι αντικείμενα άσκησης επιρροής , βίας.

      Οι πρόσφυγες , λοιπόν, είναι υποκείμενα δικαιωμάτων, τα οποία σε καμμιά περίπτωση δεν ταυτίζονται ή δεν υποκαθίστανται  από τις καθημερινές αυθόρμητες εκδηλώσεις της συμπάθειας, της  συγκίνησης, της  φιλανθρωπίας και του ανθρωπισμού.  Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι  οίκτος και φιλανθρωπία. Είναι θεμελιώδης υποχρέωση της πόλης, του πολίτη, της πολιτείας.   Η διαχείριση  του προσφυγικού, ενός καθαρά πολιτικού ζητήματος, με όρους επικοινωνιακούς  συνιστά «ύβρι». Συνεχείς  «ανόητες» δηλώσεις, αρχαϊκές διφυείς – διχοτομικές απλουστεύσεις, διαστρεβλώσεις, ψέματα, πολλά ψέματα. Σύσσωμη  η κυβέρνηση εξαίρει «το κίνημα αλληλεγγύης του Ελληνικού  λαού»,  βουλευτής γράφει  εκθέσεις ιδεών «για τη νίκη του ανθρώπου», βουλεύτρια λυγίζει από τα «παρακλητικά μάτια» του προσφυγόπουλου,  γεμίσαμε  συγκινημένες φωτογραφίες, που συνειρμικά   ανακαλούν στη μνήμη μου «τα δάκρυα της βασίλισσας»  ( της Φρειδερίκης, για όσους δε θυμούνται), από το βιβλίο του Βασίλη Μπούτου.   Αφήστε τις εύκολες συγκινήσεις, πάρτε αποφάσεις, ασκείστε πολιτική.  Επιστρέψτε στον τόπο της πολιτικής,  στον  τόπο  της  στέρεης  νεωτερικής δημοκρατίας  χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα και τα εργαλεία για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, τα οποία  γκρεμίζονται  οριστικά και αμετάκλητα μέσα στα συντρίμμια  της νεωτερικότητας  και  του  έθνους κράτους. Έχετε την ευθύνη των κλειστών συνόρων, συνηγορήσατε  και συνυπογράψατε,  δεν αντισταθήκατε, δεν ασκήσατε κανένα δικαίωμα ως κυρίαρχο κράτος. Λέτε διαρκώς ψέματα,  χειραγωγείτε  εκμεταλλευόμενοι την απόγνωση, τη ρευστότητα, την ανασφάλεια και το φόβο. Επιχειρείτε τον  εξανδροπισμό  όλων μας με το «τριπλό  μαστίγιο της φίμωσης, του αποκλεισμού και της ταπείνωσης», (Zygmunt Bauman, Παράπλευρες απώλειες), το οριστικό διαζύγιο από  το Λόγο, τη λογική και το επιχείρημα .  Επενδύετε στο συναίσθημα, αναπαράγετε νέα συνθήματα.

     Κάπως έτσι, το κράτος δικαίου δίνει τη θέση του στη βίαιη εξουσία, η Πόλη  μεταλλάσσεται  σε  στρατόπεδο, η δημοκρατία  γίνεται « η Αλεξάνδρεια που αποχαιρετάμε» και  το  αθώο  προσωπάκι  στον καθρέφτη  αποκτά  τα χαρακτηριστικά  του  φρικτού τέρατος.

Ελένη Τσακίρη, Φιλόλογος, μέλος της Διεθνούς Αμνηστίας, μέλος Διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου  αποκατάστασης θυμάτων  βασανιστηρίων   Ιωαννίνων, μέλος  Διοικητικού συμβουλίου και πρόεδρος του Κέντρου Έρευνας και υποστήριξης θυμάτων κακοποίησης  και κοινωνικού αποκλεισμού Ιωαννίνων .