Δημοτικό Ραδιόφωνο Ιωαννίνων Ο ήχος της πόλης από το 1989 
Την ανάγκη της εθνικής ομοψυχίας και ενότητας τόνισε ο Δήμαρχος Θωμάς Μπέγκας
Εκδήλωση στη μνήμη της Ευτυχίας Πρίντζου και των συναγωνιστών της που εκτελέστηκαν το καλοκαίρι του 1948, πραγματοποίησε σήμερα το πρωί ο Δήμος Ιωαννιτών, στο χώρο του Μνημείου Σταυρακίου.
Φέτος συμπληρώθηκαν 67 χρόνια από το καλοκαίρι του ’48, όταν η χώρα σπαράσσονταν από τον εμφύλιο πόλεμο και στα Γιάννενα γράφονταν μια από τις πιο θλιβερές σελίδες στην ιστορία της πόλης.
Τρεις μεγάλες δίκες παρωδία στήθηκαν στα έκτακτα Στρατοδικεία των Ιωαννίνων – γνωστές ως «υπόθεση Φαρίδη», «δίκη της Πρίντζου», «δίκη των γιατρών»- και οδήγησαν μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα νέους και νέες.
Σε μια λιτή αλλά συγκινητική τελετή σήμερα το πρωί, ο Δήμος τίμησε τη μνήμη των εκτελεσθέντων, ενώ παρόντες ήταν μέλη των οικογενειών τους.
Ο Δήμαρχος Ιωαννίνων, Θωμάς Μπέγκας, στην ομιλία του υπενθύμισε τα ιστορικά γεγονότα, και τόνισε μεταξύ άλλων:
«Στεκόμαστε σήμερα μπροστά σε ένα Μνημείο που μας θυμίζει τον πόνο, την ταπείνωση και τη δυστυχία που φέρνει ο εθνικός διχασμός.
Μπορεί να ακούγεται τετριμμένο, όμως οφείλουμε να επαναλαμβάνουμε σε κάθε ευκαιρία την ανάγκη της εθνικής ομοψυχίας και της ενότητας.
Ειδικά σήμερα που – κάτω από άλλες ιστορικές συνθήκες – η χώρα μας βιώνει δύσκολα χρόνια, πρέπει να θυμόμαστε ότι μόνο με κοινή προσπάθεια, ενότητα κι ομοψυχία ξεπερνιούνται οι αντιξοότητες».
Ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας του κ. Μπέγκα είναι το εξής:
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΩΝ ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΑΚΙ
Φέτος συμπληρώνονται 67 χρόνια από το καλοκαίρι του 1948, όταν γράφτηκε μια από τις πιο θλιβερές σελίδες στην ιστορία της πόλης μας.
Εκείνο το καλοκαίρι -στην καρδιά του Εμφυλίου πολέμου- η κοινωνία των Ιωαννίνων συγκλονίζεται.
Τρεις μεγάλες δίκες παρωδία στήνονται στα έκτακτα Στρατοδικεία, γνωστές ως «υπόθεση Φαρίδη», «δίκη της Πρίντζου» και «δίκη των γιατρών».
Κλίμα τρόμου επικρατεί με απάνθρωπα βασανιστήρια εκατοντάδων Γιαννιωτών στο κολαστήριο του «ΦΙΞ», καταδίκες με κατασκευασμένα κατηγορητήρια από το Στρατοδικείο και εκτελέσεις αθώων με συνοπτικές διαδικασίες.
Η Ευτυχία Πρίντζου, γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΚΚΕ, έδωσε και το όνομα της στην περιβόητη δίκη που ξεκίνησε στις 8 Ιουλίου 1948 στην αίθουσα τελετών της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας.
Είχε προηγηθεί τον Ιούνιο του ίδιου καλοκαιριού η δίκη παρωδία της Σοφίας Φαρίδου και η εκτέλεση της μαζί με άλλους τρεις αγωνιστές.
Στη δίκη της Ευτυχίας Πρίντζου και των συντρόφων της, 48 καταδικάστηκαν σε θάνατο και οι 16 εκτελέστηκαν στο Σταυράκι σε τρεις ομάδες, στις 27 Ιουλίου, 9 και 10 Αυγούστου.
Στη «δίκη των γιατρών» που ξεκίνησε λίγες μέρες μετά τις τελευταίες εκτελέσεις στο Σταυράκι, υπήρξαν καταδίκες σε θάνατο, που δεν εκτελέστηκαν όμως, καθώς οι συνθήκες από τον απόηχο της υπόθεσης Πρίντζου, δεν το επέτρεπαν.
Προσθέτω δύο στοιχεία πολύ σημαντικά για την τιμή και τη συλλογική μνήμη της πόλης μας:
-Αναφέρομαι στην προσπάθεια του Δικηγορικού Συλλόγου Ιωαννίνων να αποτρέψει τις εκτελέσεις και στο ομόφωνο ψήφισμα που εξέδωσε.
-Όπως επίσης και στη μεγάλη ευκολία με την οποία βρέθηκαν μάρτυρες υπεράσπισης των κατηγορουμένων στη «δίκη Πρίντζου». 125 συμπολίτες μας προσήλθαν αυθόρμητα να καταθέσουν υπέρ των κατηγορουμένων, όταν μετά βίας επιστρατεύτηκαν 8 μάρτυρες κατηγορίας, κυρίως χωροφύλακες.
Τόσο τα μέλη του Δικηγορικού Συλλόγου όσο και οι περισσότεροι μάρτυρες υπεράσπισης, δεν προέρχονταν από τον ιδεολογικό χώρο των κατηγορουμένων κι έχει αυτό τη σημασία του -όπως είπα- για την τιμή και τη συλλογική μνήμη της πόλης μας.
Η ελληνική ιστορία έχει γραφτεί με ηρωισμό αλλά δυστυχώς και με πάθη και με μίση.
Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε τη Γερμανική Κατοχή είναι μια από τις πιο μελανές κηλίδες στην ελληνική ιστορία, αλλά και στην ιστορία της «μικρής μας πόλης».
Μια περίοδος μίσους και αλληλοσπαραγμού.
Εθνικού διχασμού που στοίχισε σε αθώες ζωές.
Και από τις δύο πλευρές.
Η ιστορία όμως γράφεται από τους νικητές κι επειδή οι εκτελεσθέντες συμπολίτες μας το καλοκαίρι του ’48 ήταν από την πλευρά των ηττημένων, η υπόθεση περιβλήθηκε για πολλά χρόνια με σιωπή.
Η τιμή και η δικαίωση άργησε να έρθει.
Στις 11 Φεβρουαρίου του 1983, με Δήμαρχο τον αείμνηστο Σπύρο Κατσαδήμα, το Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων, πήρε μια ιστορική απόφαση:
Να κλείσει τον κύκλο της σιωπής. Να ανεγείρει στον τόπο της θυσίας τους στο Σταυράκι, μνημείο προς τιμή των αγωνιστών που εκτελέστηκαν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1948.
Ήταν μια συνεδρίαση όχι χωρίς διαφωνίες και αντιδράσεις. Ενδεικτικό του ότι οι βαθιές και διχαστικές πληγές του εμφυλίου «στοίχειωσαν» για πολλά χρόνια μετά τη λήξη του την ελληνική κοινωνία.
Χωρίσαμε τους νεκρούς του εμφυλίου στους «δικούς μας» και τους «άλλους».
Στους «πατριώτες» και τους «προδότες».
Στους «εθνικόφρονες» και τους «ανθέλληνες».
Όμως με την ιστορική εκείνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ιωαννίνων, ουσιαστικά και συμβολικά «τελείωνε ο εμφύλιος πόλεμος και στην πόλη μας», όπως είχε πει ο τότε πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Αλέκος Σόφης.
Μπορεί να ακούγεται τετριμμένο, όμως οφείλουμε να επαναλαμβάνουμε σε κάθε ευκαιρία την ανάγκη της εθνικής ομοψυχίας και της ενότητας.
Ειδικά σήμερα που – κάτω από άλλες ιστορικές συνθήκες – η χώρα μας βιώνει δύσκολα χρόνια, πρέπει να θυμόμαστε ότι μόνο με κοινή προσπάθεια, ενότητα κι ομοψυχία ξεπερνιούνται οι αντιξοότητες.
Στεκόμαστε σήμερα μπροστά σε ένα Μνημείο που μας θυμίζει τον πόνο, την ταπείνωση και τη δυστυχία που φέρνει ο εθνικός διχασμός.
Θα κλείσω με το μήνυμα που έρχεται από τα τελευταία λόγια της Ευτυχίας Πρίντζου, λίγο πριν το εκτελεστικό απόσπασμα: «Εύχομαι να είμαι το τελευταίο θύμα αυτής της ανθρωποσφαγής. Η αγάπη και η ειρήνη να βασιλέψει στην πατρίδα μας».
