Με ενιαία φωνή, η ιατρική κοινότητα, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και οι τοπικοί φορείς της πόλης έστειλαν το ηχηρό μήνυμα «Ioannina on air – Καθαρός Αέρας για όλους» το βράδυ της Παρασκευής, 12 Σεπτεμβρίου 2025, για ένα πρόβλημα που ταλανίζει την τελευταία δεκαετία το λεκανοπέδιο και για το οποίο απαιτείται η προσπάθεια όλων.
Το μήνυμα στάλθηκε ταυτόχρονα από δύο διαφορετικούς συνεδριακούς χώρους στο πλαίσιο της διοργάνωσης δυο ιατρικών συνεδρίων, την οργανωτική προεδρία των οποίων είχαν οι καθηγητές Πνευμονολογίας Κωνσταντίνος Κωστίκας και Παθολογίας Χαράλαμπος Μηλιώνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: το συνεδριακό κέντρο του ξενοδοχείου Du Lac όπου διεξήχθη το Πνευμονολογικό Συνέδριο «What is New in Respiratory Medicine 2025» και το ξενοδοχείο Grand Serai που διεξήχθη το συνέδριο «Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Σύγχρονες Θεραπευτικές Προσεγγίσεις στην Παθολογία». Η εκδήλωση διεξήχθη ταυτόχρονα και στα δύο συνέδρια που συνδέθηκαν διαδικτυακά με τη βοήθεια της τεχνολογίας και υπό την αιγίδα του δήμου Ιωαννιτών.
Η κοινή εκδήλωση με στόχο την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας αλλά και των φορέων ξεκίνησε με ένα βίντεο στο οποίο παρουσιάστηκε η μεγάλη αντίφαση της πόλης μας: οι κάτοικοι των Ιωαννίνων βάσει ερευνών είναι οι πιο ευτυχισμένοι στην Ελλάδα, ενώ ζουν στην πιο επιβαρυμένη ατμοσφαιρικά πόλη.
Απαντώντας στην ερώτηση «Γιατί είμαστε εδώ;”, οι πρόεδροι των δυο συνεδρίων και πρωτεργάτες αυτής της κοινής εκδήλωσης εξήγησαν τον λόγο αυτής της πρωτοβουλίας. «Γιατί θα πρέπει να συμβάλλουμε όλοι στην αλλαγή της αντίφασης της πόλης των Ιωαννίνων, με τους πιο ευτυχισμένους κατοίκους και τα υψηλότερα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης» σημείωσε ο καθηγητής Παθολογίας Χαράλαμπος Μηλιώνης για να δώσει την σκυτάλη στον καθηγητή Πνευμονολογίας κ. Κωνσταντίνο Κωστίκα ο οποίος πρόσθεσε «Γιατί είμαστε εδώ; Γιατί στα 15 λεπτά που διαρκεί αυτή η εκδήλωση, περίπου 200 άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους πρόωρα στον πλανήτη από τις συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης».
Τα μηνύματα ιατρικής κοινότητας και φορέων
Στις αίθουσες των δυο συνεδρίων βρέθηκαν εκπρόσωποι της ιατρικής κοινότητας, του πανεπιστημίου και βέβαια εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και φορέων, που μέσα από σύντομες αλλά ουσιαστικές παρεμβάσεις κατέδειξαν το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τις συνέπειες για την υγεία, ενώ η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τον κομβικό ρόλο φοιτητών της ιατρικής που αναφέρθηκαν σε απλούς τρόπους που όλοι μπορούμε να υιοθετήσουμε στην καθημερινότητά μας συμβάλλοντας ο καθένας από την δική του πλευρά στην μείωση του προβλήματος.
Στην συμβολή των πανεπιστημίων για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μέσω της έρευνας, αναζητώντας λύσεις αναφέρθηκε η πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων καθηγήτρια κα. Άννα Μπατιστάτου. «Η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για περισσότερους από 7 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο στον πλανήτη, με περισσότερους από 500.000 από αυτούς στην Ευρώπη και αποτελεί ένα παγκόσμιο υγειονομικό πρόβλημα. Τα Πανεπιστήμια οφείλουν να συμβάλλουν στην προσπάθεια καταπολέμησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με έρευνα, αναζήτηση νέων λύσεων, διαμόρφωση νέων πολιτικών και παροχή ανάλογης παιδείας όχι μόνο στην Ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και στην κοινωνία γενικότερα» κατέληξε η πρύτανης.
Στις συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην ανθρώπινη υγεία αναφέρθηκαν ο Πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής Καθηγητής Νευρολογίας Σπυρίδων Κονιτσιώτης αλλά και ο Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας, καθηγητής Φυσιολογίας Δημήτριος Πέσχος. «Η ατμοσφαιρική ρύπανση λειτουργεί σαν σιωπηλός νευροτοξικός παράγοντας και σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, αλλά και εκφυλιστικών νευρολογικών παθήσεων, όπως η νόσος Alzheimer και η νόσος Parkinson» σημείωσε ο κ. Κονιτσιώτης. Από την πλευρά του ο κ. Πέσχος τόνισε ότι «Η μακροχρόνια έκθεση ακόμη και σε χαμηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις, αλλά και από καρκίνο του πνεύμονα».
Ανάλογη ήταν και η παρέμβαση του Βουλευτή Ιωαννίνων του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής – Χειρουργού Ουρολόγου Ιωάννη Τσίμαρη επισημαίνοντας «Ακόμη και η βραχυχρόνια έκθεση σε αυξημένα επίπεδα ρύπων για αρκετές ώρες ή λίγες ημέρες σε αστικές περιοχές συνεισφέρει σημαντικά στην αύξηση της νοσηρότητας και της θνητότητας».
Στην ιδιαίτερη προσοχή που θα πρέπει να επιδεικνύουν τις ημέρες με αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση οι ευαίσθητες ομάδες αναφέρθηκε η κα. Σταυρούλα Τσιάρα, Καθηγήτρια Παθολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων – Αντιπεριφερειάρχης Δημόσιας Υγείας και Διασύνδεσης με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. «Πρέπει να αποφεύγουν την έντονη δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους και το άνοιγμα παραθύρων για αερισμό σε ώρες αιχμής. Πρέπει επίσης να ενημερώνονται για την ποιότητα του αέρα καθημερινά και να λαμβάνουν σωστά τη φαρμακευτική τους αγωγή» υπογράμμισε η κα. Τσιάρα.
Ως «σιωπηλό» παράγοντα κινδύνου χαρακτήρισε την ατμοσφαιρική ρύπανση ο διοικητής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων Σπύρος Δερδεμέζης σημειώνοντας ότι «αυξάνει τα περιστατικά χρόνιων και οξέων νοσημάτων στα νοσοκομεία μας και επιβαρύνει το σύστημα υγείας κατά τους χειμερινούς μήνες».
Εκ μέρους του ΔΣ του Ιατρικού Συλλόγου Ιωαννίνων η παθολόγος Αθανασία Σπύρου έβαλε στο «κάδρο» την άθληση αναφέροντας ότι «η ατμοσφαιρική ρύπανση μειώνει την απόδοση των αθλητών, επιβαρύνει το αναπνευστικό και καρδιαγγειακό τους σύστημα και αυξάνει τον κίνδυνο για μακροχρόνια προβλήματα υγείας».
Ως προτεραιότητα του Δήμου χαρακτήρισε την βελτίωση της ποιότητας του αέρα ο δήμαρχος Ιωαννίνων Θωμάς Μπέγκας επισημαίνοντας και την ατομική ευθύνη. «Η πόλη μας, τα Ιωάννινα, είναι ένας τόπος μοναδικός: με τη λίμνη, τα βουνά και την ιστορία μας. Η ατμοσφαιρική ρύπανση απειλεί την υγεία, την καθημερινότητα και το μέλλον των παιδιών μας. Η βελτίωση της ποιότητας του αέρα είναι ευθύνη όλων μας και προτεραιότητα του Δήμου» κατέληξε ο δήμαρχος Ιωαννίνων.
Ο κομβικός ρόλος των φοιτητών
Κομβικός ήταν ο ρόλος των φοιτητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων που στήριξαν όλη την προσπάθεια και οι οποίοι έκλεισαν την εκδήλωση με τα δικά τους μηνύματα λίγο πριν την προβολή ενός ακόμη βίντεο με το hashtag #IOA να εμφανίζεται εντυπωσιακά με τα κινητά να ανάβουν δημιουργώντας μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα. Ανά δυάδες έξι φοιτητές αναφέρθηκαν σε απλά πράγματα που μπορούμε να βάλουμε όλοι στην καθημερινότητά μας ώστε η πόλη να «αναπνεύσει».
Η Αλεξάνδρα Λάζου και ο Ελευθέριος Γιάννης τόνισαν «Στα Ιωάννινα, την πόλη που σπουδάζουμε, με τη μαγεία της λίμνης και το πράσινο που μας περιβάλλει, αξίζει να αναπνέουμε καθαρό αέρα. Η ατμοσφαιρική ρύπανση μας αφορά όλους και είναι στο χέρι μας να τη μειώσουμε!».
Η Αγάπη Γκρέστα και ο Παναγιώτης Μωυσόγλου πρότειναν να «Περπατάμε περισσότερο ή να χρησιμοποιούμε ποδήλατο για μικρές αποστάσεις. Να χρησιμοποιούμε το λεωφορείο ή να μοιραζόμαστε το αυτοκίνητο για μεγάλες μετακινήσεις. Να περιορίζουμε τη χρήση τζακιών και επιλέγουμε καθαρότερες μορφές ενέργειας».
Ο Ευάγγελος Νικόλαος Στεφανίδης και η Αφροδίτη Λιάμη έστειλαν το κεντρικό μήνυμα της εκδήλωσης. «Κάθε μικρή προσπάθεια μπορεί να είναι μια μεγάλη ανάσα για την πόλη μας. Σήμερα λέμε όλοι μαζί το απλό και αυτονόητο: Ioannina on Air – Καθαρός αέρας για όλους!».
