Ο Β.Νιτσιάκος μιλά για το νέο βιβλίο του «Έθνο-Οικο-Τοπικά».Δεν μπορεί κανείς να προσεγγίσει την ουσία του έθνους, χωρίς να γνωρίσει την τοπική κοινωνία και τις τοπικές ταυτότητες=Διαλεκτική η σχέση ανάμεσα στην φύση και τον πολιτισμό

Από: Γιώργος Γκόντζος(ggontzos@yahοo.gr)—  «Το  εθνοτικό  ή το εθνολογικό  ,συνδέεται  άμεσα με το οικολογικό ,και  το οικολογικό  με το τοπικό.Ξέρετε και το σύνθημα «σκέφτομαι οικουμενικά , δρω τοπικά»  και γνωρίζετε ότι υπάρχει  μια ολότητα στην σχέση  φύσης και πολιτισμού.Αν και συχνά μιλάμε με όρους διχοτομίας ,από εδώ η φύση , από εκεί ο πολιτισμός.Η δική  μου προσέγγιση είναι ολική , δηλαδή μιλάω για μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην φύση και τον πολιτισμό , και σε σχέση με την τοπικότητα την βλέπω ενταγμένη σε ολότητες, είτε είναι αυτές εθνικές , είτε είναι  ευρωπαϊκές , είτε είναι στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης,Συνεπώς από τα λίγα αυτά που είπα ,καταλαβαίνετε ότι είναι συνυφασμένα  αυτά τα τρία επίπεδα , ή πεδία, ή θέματα και το ένα φωτίζει το άλλο σ’ αυτό το βιβλίο».

Αυτά  υπογράμμισε αρχικά ο Βασίλειος Νιτσιάκος,Καθηγητής Κοινωνικής Λαογραφίας –Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας – του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με αφορμή το νέο  του βιβλίο «Έθνο-Οικο-Τοπικά», σε  συνέντευξή του(Ηχητικό ΕΔΩ) στην εκπομπή «ό,τι  πεις εσύ»(Γιώργος Γκόντζος), στο δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων.Σε ερώτηση ποιο είναι  αυτό το στοιχείο που ενώνει αυτά τα τρία επίπεδα, τόνισε  ότι είναι η επικαιρότητα και η σχέση της με την κρίση , επισημαίνοντας ότι «η κρίση είναι πολλαπλή, αλλά κατ’ εξοχήν είναι ηθική κρίση , κρίση αξιών”  και διάβασε το ακόλουθο απόσπασμα από το οπισθόφυλλο του βιβλίου(ΚΛΙΚ στην εικόνα):

Για το απόσπασμα του βιβλίου – «Πώς συντίθενται οι διαφορές και οι αντιθέσεις; Πώς συνυπάρχει το εθνοτικό με το ταξικό;» –  σημείωσε τα εξής: «Η στάση μου είναι  γενικώς απορητική  και γενικώς θέτω περισσότερο ερωτήματα παρά απαντώ.Ξέρετε  στην Επιστήμη  είναι πιο σημαντικό να ρωτάς, να αναρωτιέσαι και να βρίσκεσαι σε μια απορητική στάση απέναντι  στα πράγματα, παρά να έχεις  μια δογματική στάση που λέει  ότι ¨εγώ έχω την Αλήθεια στην τσέπη μου και θα στην δίνω».Είναι λοιπόν ένας στοχασμός και αναστοχασμός , που αφορά βεβαίως, αυτό που είπατε , την  σχέση   του ταξικού  με το εθνοτικό ,αν  υπάρχει καμία σύνδεση , γιατί οι εθνικές ιδεολογίες είναι ενωτικές , με την έννοια ότι έχουν έναν λόγο κοινωνικής και εθνικής συνοχής,ομοψυχίας κ.λ.π. Αυτό πως συμβαδίζει ,ας πούμε, με τις ταξικές διαφορές και τις γενικότερες κοινωνικές  διαφορές , σε μια εθνική κοινωνία.Είναι ένα ερώτημα που σπάνια το αντιμετωπίζουμε.Το έχουμε αντιμετωπίσει  παλιότερα , αλλά τελευταία έχει χαθεί από την συζήτηση γιατί κυριαρχεί στη συζήτηση για το έθνος,  το πολιτισμικό και έχει αφεθεί ,στην άκρη κάπως , το κοινωνικό.Δηλαδή οι διαστρωματώσεις και όλα αυτά.Και  αυτό έχει να κάνει , αν θέλετε,   με την αντίσταση που παρουσιάζουν τα έθνη –κράτη απέναντι στην παγκοσμιοποίηση.Η οποία  είναι θεμιτή και είναι και εύλογη όταν υπάρχει ο κίνδυνος της ομογενοποίησης μέσω της παγκοσμιοποίησης , είναι εύλογο οι εθνικές οντότητες να αναδιπλώνονται και να αντιστέκονται  με όποιους τρόπους μπορούν απέναντι σ’ αυτή την ισοπέδωση  που βιώνουν».

Στο σημείο αυτό τέθηκε το ερώτημα:-Είπατε είναι εύλογο,είναι μόνο εύλογο ή είναι και αναγκαίο  υπό προϋποθέσεις;

Ο Β.Νιτσιάκος απάντησε:  «Μπορεί να είναι και αναγκαίο.Το θέμα είναι να μην οδηγεί αυτή  η αναδίπλωση σε εθνικισμούς και σε ετεροφοβίες , σε ξενοφοβίες κ.λ.π. Να οδηγεί σε αυτογνωσία, σε έναν γνήσιο  κατά την άποψή  μου πατριωτισμό που να σέβεται τον άλλο και όχι να είναι ένα έθνος «σκαντζόχοιρος» που αντιδρά σε κάθε περίπτωση αρνητικά απέναντι στους άλλους , στον άλλο, στη  σχέση με τον διπλανό  μας»

Στην ακόλουθη επισήμανση – Έχει αναδειχτεί αυτός  ο προβληματισμός αλλά με στρεβλώσεις ένθεν κακείθεν,Από τη μια πλευρά υπερτονίζεται ο ρόλος της παγκοσμιοποίησης ,από την άλλη πλευρά υπερτονίζεται ο ρόλος, με την συντηρητική έννοια του όρου  και με εθνικιστικά ίσως κατάλοιπα , του «σκαντζόχοιρου» κράτους-έθνους.Δηλαδή έχουμε δύο ακραίες διαφορετικές περιπτώσεις-ο Καθηγητής τόνισε ότι για το θέμα αυτό έχει στο βιβλίο του δυο –τρία σχετικά κείμενα και πρόσθεσε:

«Προσεγγίζω αυτή  την διαμάχη που άρχισε από την δεκαετία του ΄90, ανάμεσα στους λεγόμενους εθνομηδενιστές και στους λεγόμενους εθναμύντορες ,ως ακολούθως:Η δική μου άποψη είναι κάπου στο μέσον .Δεν μπορώ να δεχτώ ότι το κράτος δημιούργησε το έθνος ξαφνικά,αλλά δεν μπορώ να δεχτώ ότι και το έθνος είναι μια αιώνια οντότητα υπερφυσική, μεταφυσική.Υπάρχει λοιπόν μια πολιτισμική κοινότητα  η οποία στην νεωτερική εποχή ,μέσα σε ένα συγκεκριμένο  κλίμα, πνευματικό , ιδεολογικό αλλά  και κοινωνικό-οικονομικό ,οδηγεί σε συγκρότηση του νεωτερικού εθνικού κράτους» .

Ειδικότερα για την  διάσταση «τοπικά»  που υπάρχει στον τίτλο  του βιβλίου του ,ανέδειξε  τα ακόλουθα:  «Δεν μπορεί κανείς να μελετήσει  το έθνος , ή το εθνικό κράτος,αγνοώντας ή περιφρονώντας τις τοπικές και τις περιφερειακές ταυτότητες.Το «εθνικός  πολιτισμός» , γενικά το έθνος –κράτος  ,συγκροτήθηκε μέσα από συνθέσεις  τέτοιων τοπικοτήτων και περιφερειακοτήτων , να το πω  έτσι , με ηγετικό βέβαια ρόλο του κράτους και των ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους, εκπαίδευση, εκκλησία, στρατός, κ.λ.π, κ.λ.π. Υπάρχει λοιπόν μια διαδικασία σύνθεσης και συγκρότησης μιας  ομογενούς εθνικής ταυτότητας  μέσα από συνάντηση  τοπικοτήτων ή περιφερειακών ταυτοτήτων  η οποία γίνεται με συγκεκριμένους τρόπους.Υπάρχει  η έννοια της ηγεμονίας , υπάρχει  η έννοια των περιφερειακών  , ή  περιθωριακών ομάδων , υπάρχει η έννοια των ετεροτήτων , οι οποίες συντίθενται με έναν τρόπο για να συγκροτήσουν την ενιαία  εθνική ταυτότητα, είναι ένα πολύ σύνθετο θέμα, αλλά δεν μπορεί κανείς να προσεγγίσει την ουσία του έθνους, χωρίς να γνωρίσει την τοπική κοινωνία και τις τοπικές ταυτότητες”