Δημοτικό Ραδιόφωνο Ιωαννίνων Ο ήχος της πόλης από το 1989 
Tην έννοια της Ελευθερίας με εκείνη της Ευθύνης συνέδεσε o τέως πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Κωνσταντίνος Γάτσιος, ο οποίος ήταν ο κεντρικός ομιλητής στις εορταστικές εκδηλώσεις για το Έπος του ’40 «Καλπάκια 2019», που πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 27 Οκτωβρίου στο μνημείο του Μαχητή στο Καλπάκι.
Όπως τόνισε αρχικά στην ομιλία του με τίτλο «Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία», «το έπος του ΄40 αποτελεί, μαζί με την Επανάσταση του 1821, ένα από τα μεγάλα ορόσημα του σύγχρονου ελληνισμού. Αποτελεί μια κορυφαία στιγμή των αγώνων του λαού μας στο όνομα της αξίας που οι Έλληνες λάτρεψαν όσο ίσως κανείς άλλος λαός στη γη. Την ιδέα της Ελευθερίας».
Συνδέοντας τον αγώνα του ’40 με τη μεγάλη κρίση που διανύουμε τα τελευταία χρόνια, τόνισε ότι «…φαντασιακές αποδράσεις από αυτήν την παρακμιακή εποχή δεν υπάρχουν. Η πραγματικότητα είναι αδήριτη: δεν μπορούμε να ζούμε μέσα από τις ζωές των προγόνων μας, μέσα από τις ζωές και τις πράξεις των μαχητών του ’40. Αντίθετα ζούμε, μπορούμε και οφείλουμε να ζήσουμε, μία και μόνο μία εποχή, τη δική μας. Με αυτήν και με αυτήν μόνο μπορούμε να μετρηθούμε. Με καμία άλλη. Ένα μεγάλο ιστορικό μάθημα που δίδαξε η γενιά του ’40 και, μάλιστα, με τρόπο ασυμβίβαστο ανάμεσα σε ζωή και θάνατο, είναι ότι οι επιθυμίες δεν μπορεί να είναι ανεξέλεγκτες, αλλά αντίθετα πρέπει να ρυθμίζονται από τις αξίες της ατομικής, συλλογικής και εθνικής αξιοπρέπειας. Ότι η Ελευθερία είναι Ευθύνη. Είναι ένα μάθημα που βρίσκεται στον αντίποδα στάσεων και πρακτικών που αναδεικνύουν τη λαχτάρα “να περνάμε εμείς καλά” ως υπέρτατο σκοπό ζωής και που αποτέλεσαν το ιδεολογικό υπόστρωμα της σημερινής εθνικής μας κατάπτωσης. Η κρίση βιώνεται ως μια κρίση οικονομική, κοινωνική και, κυρίως θα έλεγα, πολιτική. Και είναι. Προηγήθηκε όμως μια κατάρρευση πνευματική και πολιτιστική. Εκεί βρίσκεται η ρίζα».
Και συνέχισε λέγοντας: «Για να βγούμε από τον βάλτο στον οποίο έχουμε βρεθεί, και να μην πέσουμε ποτέ ξανά σε αυτόν, για να μπορέσουμε να εκπληρώσουμε το θεμελιώδες καθήκον μας να διασφαλίσουμε στη νέα γενιά το δικαίωμα σε μια ζωή με αξιοπρέπεια –όπως ακριβώς το διασφάλισε σε μας η γενιά του ’40– απαιτείται η ορθή και ακριβής αντίληψη της κατάστασης, καθώς και η βαθειά κατανόηση των λόγων και των αιτιών, των μεγάλων συλλογικών μας λαθών, που μας οδήγησαν στη σημερινή δεινή θέση, χωρίς εξωραϊσμούς, χωρίς ψευδαισθήσεις, με οδηγό την ειλικρίνεια και την αλήθεια. Να αποδεχτούμε την ευθύνη ότι, όπως η γέννηση του προβλήματος έτσι και το κλειδί της λύσης του βρίσκεται σε μας, όχι στους ξένους. Αυτό απαιτεί “αρετήν και τόλμην”, όχι λιγότερη από εκείνη που επέδειξε η γενιά του ΟΧΙ στα βουνά της Πίνδου».
Τέλος, τόνισε ότι το έπος του ’40 συνιστά την τελευταία μεγάλη στιγμή του ελληνισμού, την χρονικά πιο κοντινή σε μας. «Συμβολίζεται με μία άρνηση, ΟΧΙ. Μέσα από τις δυο συλλαβές της, το ιστορικό έθνος των Ελλήνων αρνήθηκε να αρνηθεί τον εαυτό του. Συνιστά μια πράξη που μπορεί να εμπνέει, να κινητοποιεί και να συνέχει έναν λαό σε συνθήκες όπως οι σημερινές οδηγώντας τον σε μια νέα, απαραίτητη για την επιβίωσή του, συλλογικότητα και σε μια νέα ενότητα. Συνιστά μια ιστορική στιγμή και πράξη που μας ωθεί να υπερβούμε την αμφιβολία, την αδυναμία και την αδράνεια γιατί μας εμψυχώνει με την πεποίθηση ότι το μεγαλειώδες που συνέβη, το μεγαλειώδες που κάποτε, όχι πολλά χρόνια πριν, υπήρξε δυνατό σε έναν τόπο, μπορεί για τον λόγο αυτό να συμβεί ξανά, να γίνει άλλη μια φορά δυνατό στον τόπο αυτό, στον τόπο μας», κατέληξε.
