Εκδήλωση μνήμης για την ίδρυση της Ανατολής, οργάνωσε το πρωί της Κυριακής η Περιφέρεια Ηπείρου, ο Δήμος Ιωαννιτών και η Δημοτική Κοινότητα Ανατολής. Η Ημέρα Μνήμης ταυτίζεται με δύο ιστορικά γεγονότα. Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1932, οι πρώτοι κάτοικοι της Ανατολής, οι ξεριζωμένοι από διάφορες γωνιές του Πόντου και της Μικράς Ασίας, θεμελίωσαν το παλιό πέτρινο σχολείο κι έδωσαν το όνομα «Ανατολή» στη νέα τους κοινότητα, για να τους θυμίζει τη γενέθλια γη που άφησαν πίσω τους.
Είναι η ίδια μέρα, 14 του Σεπτέμβρη που ταυτίζεται με την πυρπόληση της Σμύρνης, δέκα χρόνια νωρίτερα, το 1922. Ημερομηνία που καθιερώθηκε με απόφαση του Ελληνικού Κοινοβουλίου το 1998 ως Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.
Ο Δήμαρχος Ιωαννίνων στον χαιρετισμό του μεταξύ άλλων τόνισε τα εξής:
«Σήμερα, στεκόμαστε εδώ στην Ανατολή, σε αυτό τον τόπο που φιλοξένησε τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, για να τιμήσουμε τη μνήμη εκείνων που χάθηκαν στη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στη θύμηση των προγόνων μας, που βίωσαν την ανείπωτη τραγωδία της καταστροφής, της βίας, και του ξεριζωμού από τις προγονικές τους εστίες.
Η Ανατολή αποτελεί ζωντανή μαρτυρία αυτής της ιστορίας. Εδώ εγκαταστάθηκαν οικογένειες που άφησαν πίσω τους τα πάντα: τα σπίτια, τη γη τους, τις παραδόσεις τους. Ήρθαν εδώ αναζητώντας ένα νέο ξεκίνημα, κουβαλώντας τις μνήμες και τα τραύματα από τις φρικαλεότητες που υπέστησαν. Ο τόπος μας τους δέχθηκε και έγινε το νέο τους σπίτι. Από αυτούς τους ανθρώπους που είχαν το κουράγιο και την αποφασιστικότητα να ξαναρχίσουν τη ζωή τους, αντλούμε και εμείς δύναμη και έμπνευση.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής μάς υπενθυμίζει τη σημασία της ειρήνης, της συνύπαρξης, της αλληλεγγύης και της δικαιοσύνης. Ζούμε σε έναν κόσμο που συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις, και οι αξίες αυτές είναι πιο αναγκαίες από ποτέ. Ως πόλη, ως κοινωνία, ας αγωνιστούμε για ένα μέλλον όπου οι γενιές που έρχονται θα γνωρίζουν την ιστορία και με τα διδάγματα απ’ αυτή να παλέψουμε να μην βιώσουμε ξανά τον πόνο.
Με σεβασμό και τιμή, αποτίνουμε σήμερα φόρο τιμής στους προγόνους μας, και δεσμευόμαστε να διαφυλάξουμε τη μνήμη τους, για να συνεχίσει να μας καθοδηγεί στις δικές μας προσπάθειες για ένα καλύτερο αύριο».
Στην εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, στην Ανατολή, παραβρέθηκε η Βουλευτής Ιωαννίνων της Νέας Αριστεράς Μερόπη Τζούφη.
Σε δήλωσή της, η κ. Τζούφη ανέφερε: «Βρισκόμαστε σήμερα μπροστά στο μνημείο που θυμίζει στις νεότερες γενιές την ιστορία των Μικρασιατών που ήρθαν στον τόπο μας μετά την καταστροφή το 1922, όταν ξεριζώθηκαν με τον πλέον βίαιο τρόπο και άφησαν πίσω τους τη γη τους. Μια ιστορία γραμμένη με αίμα και πόνο, από ανθρώπους που έφυγαν κυνηγημένοι, βρήκαν έναν νέο τόπο να στήσουν το βιός τους, όχι καλοδεχούμενοι πολλές φορές και σε αυτόν τον τόπο κατάφεραν και έφεραν τον πολιτισμό και τις αξίες τους και τις επικοινώνησαν σε τέτοιο βαθμό που σήμερα είναι άρρηκτα δεμένες με τον τόπο μας. Με πίστη και πείσμα έκαναν μια νέα αρχή, προκαλώντας μια υγιή κοινωνική αλληλεπίδραση.
Σε κρίσιμες εποχές, όπως η σημερινή, η συλλογική μνήμη είναι πολύτιμη για να διδασκόμαστε από τα λάθη του παρελθόντος και να παίρνουμε δύναμη για να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που βιώνουμε στην καθημερινότητά μας και να αναζητούμε λύσεις που θα προσφέρουν μια καλύτερη ζωή σε όλους τους ανθρώπους. Και φυσικά να σταθούμε απέναντι σε επιλογές που στοχοποιούν τη σημερινή προσφυγιά και μετανάστευση, ως υπεύθυνη των δεινών της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας, όπως είχαν πράξει και στο παρελθόν.
Οι πολιτικές ελίτ και στη χώρα μας, αλλά και στην Ευρώπη, επανέρχονται επιθετικά στις πολιτικές του «κλεισίματος των συνόρων», με πρόσφατη πρωταγωνίστρια τη Γερμανία, την ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής οικονομίας, με αφορμή την άνοδο της ακροδεξιάς.
Η Νέα Αριστερά θα σταθεί απέναντι σε όλες αυτές τις επιλογές και θα παλέψει απέναντι σε πολιτικές εξόντωσης, στοχοποίησης και αποκλεισμού σε στρατόπεδα για τους κατατρεγμένους των πολέμων και της κλιματικής κρίσης. Απαιτούνται υλικοί και ανθρώπινοι πόροι και πολιτικές ενσωμάτωσης που τις έχει ανάγκη η πατρίδα μας σε πολλά πεδία, με σοβαρούς, διαφανείς ρυθμιστικούς κανόνες. Αυτό αποδεικνύει και η σημερινή ημέρα και η μακρά ιστορική παρακαταθήκη”.