Ο σκιτσογράφος Στάθης Σταυρόπουλος για την σχέση γελοιογραφίας και πολιτικών

Από:Γιώργος Γκόντζος([email protected])—- Για την σχέση της γελοιογραφίας με τους πολιτικούς,  για νέα φαινόμενα σ’ αυτή την σχέση, για τα   «όρια»  της σάτιρας, για παθολογίες στον κλάδο των δημοσιογράφων  , αλλά και για επίκαιρα πολιτικά θέματα μίλησε ο σκιτσογράφος-γελοιογράφος Στάθης Σταυρόπουλος στην εκπομπή «ό,τι πεις εσύ» (Γιώργος Γκόντζος), στο δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων

Το ηχητικό ΕΔΩ, και στη συνέχεια η συνέντευξη

 –Ποια τα «όρια» της σάτιρας;

“Το ερώτημα αυτό είναι ένα διαρκές ερώτημα και παίρνει μια διαρκή απάντηση.Η  σάτιρα έχει και αυτή όρια, όπως έχουν όλα τα πράγματα.Όπως η ελευθερία δεν γίνεται  ελευθεριότητα  έτσι και η σάτιρα δεν γίνεται ένας τρόπος για να καταστρέφονται χαρακτήρες , ή να ατιμάζονται άνθρωποι και πολιτικές.Η σάτιρα έχει πάντα μια δεοντολογία, η δεοντολογία της είναι η αναζήτηση της  αλήθειας.Υπάρχει πάντα μια υποκειμενικότητα, διότι αυτό το πράγμα γίνεται με βάση  την ιδεολογία του καθενός, την κοσμοθεωρία του και τις αρχές του και κείνος που κρίνει αν η σάτιρα είναι πετυχημένη, ή αν η σάτιρα δεν επιτελεί το έργο της είναι ο αναγνώστης ,στην περίπτωση της γελοιογραφίας ο θεατής ή ο ακροατής.Στην Ελλάδα είχαμε μια λαμπρά διαδρομή  της σάτιρας και της έντυπης, αλλά και όλων των άλλων μορφών, είναι υψηλού επιπέδου η σάτιρα που έκανε ο Χάρρυ Κλυνν , που κάνει ο Λαζόπουλος ή το ΡΑΔΙΟ ΑΡΒΥΛΑ, σε σχέση μάλιστα με την Ευρώπη θα έλεγα ότι είναι πολύ υψηλού επιπέδου.

Το πρόβλημα που έχει εμφανιστεί  τον τελευταίο καιρό είναι μια δυσανεξία απέναντι στην σάτιρα  και δυστυχώς προέρχεται από την παράταξη εκείνη που και ωφελήθηκε από την σάτιρα  και η ιδεολογία της υπήρξε κινητήρια  για την σάτιρα, δηλαδή την «αριστερά», την «αριστερά» του ΣΥΡΙΖΑ.Για πρώτη φορά στοχοποιούνται γελοιογράφοι , μάλιστα καλοί συνάδελφοι και γενικώς υπάρχει μια κατάσταση δίωξης για μερικούς από μας.Είτε προγράφονται και γίνονται θύματα μιας  μισαλλοδοξίας που διατρέχει το διαδίκτυο ,τα social media δηλαδή, και είναι ανθρωποφαγική  , είτε ακόμα  άλλοι έχουν κινδυνεύσει επαγγελματικά , ορισμένοι έχουν οδηγηθεί στην απομόνωση και κάποιοι άλλοι έχουν χάσει την δουλειά τους.Αυτά είναι πρωτοφανή πράγματα , δεν έχουν συμβεί στο παρελθόν.Προσωπικά έχω σατιρίσει με τον πιο δυνατό τρόπο  πολιτικούς ηγέτες όπως ο Σημίτης, ο Παπανδρέου , ο Μητσοτάκης , ο γέροντας Παπανδρέου, δηλαδή δεν αφήναμε τίποτα όρθιο για να το πω έτσι ,αλλά πάντα μέσα από μια πειθαρχία του στόχου, δηλαδή δεν σατιρίζεις ποτέ αν κάποιος έχει μεγάλη μύτη , ή μεγάλα αυτιά, σατιρίζεις γι’ αυτό που λέει, ή γι’ αυτό που κάνει.Ο στόχος της σάτιρας είναι και λίγο παιδευτικός.Είναι για να διορθώνονται τα πράγματα.Η γελοιογραφία έχει μια αθωότητα.Την αθωότητα του κινήτρου της.Μπορεί να είναι αιχμηρή , μπορεί να είναι σχεδόν δολοφονική, για πολιτικές πάντα, αλλά το κίνητρό της είναι αθώο, και η αθωότητα αυτή έχει να κάνει με το γεγονός ότι εν τέλει είναι φιλολαϊκή, εν τέλει στηλιτεύει τα κακώς κείμενα και κατά βάθος κάνει και προτάσεις.Αυτά λοιπόν τα πράγματα  τα οποία είχαν και ένα είδος πολιτικής ασυλίας, δηλαδή  δεν προκαλούσαν στους πολιτικούς δυσανεξία, όπως είπα και πριν, ούτε δυσαρέσκεια  , ενίοτε οργή. όπως τώρα.Μάλιστα πολλοί πολιτικοί μας ζητούσαν γελοιογραφίες που τους σατιρίζαμε και τις είχαν οι ίδιοι στο αρχείο τους.Σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.Και αυτό  το πράγμα που συμβαίνει είναι απαράδεκτο. Στοχοποιούνται συνάδελφοι.Ο ΑΡΚΑΣ έχει τραβήξει τα πάνδεινα τον τελευταίο καιρό.Μπορεί κανείς να μη συμφωνεί με αυτά που λέει , μπορεί ακόμα και να πιστεύει ότι δεν το κάνει ωραία.Αυτή είναι μια κρίση που μπορεί να την κάνει  ο κάθε πολίτης.Με την οργανωμένη όμως επίθεση εναντίον του ,με έναν πρωθυπουργό ο οποίος έχει στηλιτεύσει γελοιογράφους  στην βουλή , έχει στηλιτεύσει τον γελοιογράφο της ΑΥΓΗΣ  για να καταλάβετε, τα πράγματα έχουν πάρει μια άλλη τροπή.Και εδώ υπάρχει αυτό το χειρότερο απ’ όλα που είναι  χυδαίο  , τόσο χυδαίο όσο είναι τα τρολ.Ο ΣΥΡΙΖΑ στην καθημερινή του προπαγάνδα, γιατί περί προπαγάνδας πρόκειται , ό,τι λέξη και αν χρησιμοποιεί, αφήγημα ή οτιδήποτε άλλο, έχει κάνει εκείνο το οποίο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τον Τύπο και την δημοκρατία.Και  δεν ξέρω αν θα απαλλαγούμε από αυτό ακόμα και όταν ο ΣΥΡΙΖΑ φύγει από την εξουσία.Και είναι το εξής: Ταυτίζει τους δημοσιογράφους με τα αφεντικά .Αυτό ακυρώνει την δημοσιογραφία αμέσως.Δηλαδή αν είσαι δημοσιογράφος ή γελοιογράφος στα ΝΕΑ , είσαι άνθρωπος του Μαρινάκη.Αυτή η ταύτιση έχει μια βάση  μόνο σχετική.Αυτό συνέβαινε και θα συμβαίνει.Αλλά να κάνει αυτό το πράγμα  κανείς, από σχετικό ,  ολοκληρωτικό, είναι ακριβώς ολοκληρωτικό.Σημαίνει ακύρωση της δημοσιογραφίας,Έχουμε φτάσει στο σημείο σήμερα να έρχονται συνάδελφοι στις εφημερίδες και  να υπερηφανεύονται ότι είναι φυτευτοί από το κόμμα.Αυτό που κάποτε ήταν όνειδος για έναν δημοσιογράφο, δηλαδή το να λέει κανείς ότι αυτός είναι ταυτισμένος με εκείνον, σήμερα έχει γίνει δίπλωμα , έχει γίνει πτυχίο,Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε εκεί που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μεγάλη πρόσβαση , όπως είναι η ΕΡΤ  , η οποία έχει καταντήσει να κάνει προπαγάνδα, και μόνο προπαγάνδα.Εκεί που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει μεγάλη πρόσβαση αρχίζει η γκρίζα περιοχή της συκοφαντίας. Δηλαδή ,ότι αυτός το κάνει αυτό ,γιατί του το είπε αυτός.Έτσι όμως δεν υπάρχει ούτε δημοσιογραφία ούτε δημοκρατία.Ο καθένας κρίνεται από αυτό που κάνει και ο κάθε αναγνώστης δεν είναι χαζός,ο κάθε  πολίτης δεν είναι ηλίθιος ώστε να  μη μπορεί να καταλάβει όταν υπάρχει παθολογία και να μη μπορεί να   το ξεχωρίσει από την  δεοντολογική  λειτουργία των καταστάσεων που είναι θεσμισμένες. Μην ξεχνάμε  ότι η δημοσιογραφία συνταγματικά είναι θεσμισμένη.Δηλαδή εμείς δεν κάνουμε απλώς ένα επάγγελμα , αλλά οφείλουμε πρώτα απ’ όλα να υπηρετούμε την δημοκρατία.Όταν λοιπόν  η ίδια η κυβέρνηση σε κατηγορεί  , κάθε φορά που κάνεις κάτι που δεν της αρέσει,ότι είσαι κάτι άλλο , τα πράγματα  αρχίζουν  να παίρνουν άλλο δρόμο”

–Υπάρχει όμως και η αίσθηση, και όχι μόνο η αίσθηση , υπάρχει και η πραγματικότητα την οποία βιώνουμε ,  και γενικεύω τώρα πέρα από τα σκίτσα ,πως υπάρχουν δημοσιογράφοι που παραπληροφόρησαν ή παραπληροφορούν γενικά τον κόσμο και ο πολίτης αισθάνεται ότι δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη , και υπάρχουν τα γνωστά συνθήματα και οι γνωστές απόψεις. Πώς απαντάμε σ’ αυτό το ζήτημα;

«Αυτό αφορά ,και έχεις απόλυτο δίκιο, την δική μας παθολογία.Εάν δηλαδή δεν υπήρχαν οι δημοσιογράφοι που προσεχώρησαν στις κυβερνητικές εξουσίες, δεν θα επιβάλλονταν , για παράδειγμα, τα μνημόνια.Οι μεγαλοδημοσιογράφοι που άνοιξαν τον λάκκο για τον κοσμάκη, έπεσαν βέβαια και οι ίδιοι μέσα , και όταν πέφτεις σε τέτοιους λάκκους δεν κάνει διάκριση ο λάκκος αν είσαι δίκαιος ή άδικος, μας έφαγε η μαρμάγκα όλους μαζί.Αυτό είναι κάτι το οποίο ο κόσμος το ξέρει ,γι’ αυτό αποστρέφεται την  δημοσιογραφία , διότι η δημοσιογραφία έχει χάσει την υπόληψή της και έχει να κάνει με το γεγονός που περιέγραψα πριν.Ότι στάθηκαν υπέρ της εξουσίας και εναντίον του λαού  εξέχοντα μέλη του κλάδου μας με αποτέλεσμα  η ρετσινιά να πέσει πάνω σε όλους.Αυτό τώρα επιδεινώνεται από την ίδια την κυβέρνηση.Δηλαδή η κακή μας φήμη έρχεται και επιδεινώνεται από  ένα νέο δηλητήριο που είναι αυτό που είπα πριν.Δηλαδή η ταύτιση  του δημοσιογράφου με τα αφεντικά»

-Έχουμε την πρόταση που αποτελεί μέρος της συζήτησης στο πολιτικό σκηνικό για την συγκρότηση ενός προοδευτικού , κεντροαριστερού πόλου.Εγώ θυμάμαι παλιά το “άθροισμα  των δημοκρατικών δυνάμεων”..Υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα σ’ αυτό το παλιό σύνθημα από την δεκαετία του ’80 και στην σημερινή πρόσκληση;

«Υπάρχει μια σχέση σε ό,τι αφορά την ανακύκλωση των υλικών.Δηλαδή αυτό που κάνει ο Τσίπρας αυτή τη στιγμή είναι να προσπαθεί  να διευρύνει τον χώρο τον οποίο καλύπτει ο ΣΥΡΙΖΑ,  με ρετάλια και ράκη από την χρεοκοπημένη πολιτική του δικομματισμού.Είτε είναι η διεύρυνσή του προς τα δεξιά ,είτε προς τα «αριστερά»Νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει με την στρατηγική του για να διασωθεί.Δηλαδή αν η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ ,που έτσι κι αλλιώς είναι προδιαγεγραμμένη , δεν είναι συντριπτική, να μπορέσει να παίξει σαν επικεφαλής της αντιπολίτευσης τον ρόλο που θα καλύπτει όλο τον χώρο , από τις παρυφές της ΝΔ,έως όπου φτάνει.Δηλαδή να καταργήσει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα  στον χώρο της αριστεράς και του κέντρου ,έχοντας ήδη σαλαμοποιήσει την αριστερά.Δηλαδή αυτό το σχήμα δεν θα είναι καθόλου αριστερό ούτε καν σε εισαγωγικά όπως είναι τώρα, θα είναι ένα άλλο σχήμα μέσα στο οποίο θα έχει ηγετικό ρόλο ο ίδιος ακόμα και αν χρειαστεί  να αφήσει τον παραδοσιακό ΣΥΡΙΖΑ  πίσω του.Άλλωστε ο παραδοσιακός ΣΥΡΙΖΑ  ήδη έχει πνιγεί σε δύο πράγματα.Πρώτον σ’ αυτά που κάνει και δεύτερον ανάμεσα και δίπλα και μέσα  με αυτούς που τα κάνει.Ήδη είναι ένα Πασοκοποιημένο κόμμα. Και  θα προσπαθήσει ο Τσίπρας την επόμενη μέρα μετά τον Μητσοτάκη  να έχει έναν νέο δικομματισμό ,ο οποίος έχει ήδη διαμορφωθεί ,απλώς θα είναι πιο διευρυμένος ακόμα.Είναι ένα σχέδιο  το οποίο,έχει να κάνει με την αναπαραγωγή του συστήματος αλλά δεν έχει καθόλου  να κάνει  με τα προβλήματα της χώρας και με τις λύσεις που τα προβλήματα αυτά απαιτούν.Στην πραγματικότητα έχει δίκιο ο Αλαβάνος όταν λέει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται δεξιότερα της δεξιάς και επειδή  ακριβώς οι   αντιθέσεις μεταξύ δεξιάς και «αριστεράς» έχουν εκμηδενιστεί θα παίξει το  παιχνίδι της πόλωσης.Δηλαδή την αντίθεση του τίποτα.Θα υπάρχουν μεγάλες φωνές , θα ξαναβγούν κόκκινες σημαίες, θα ξαναβγούν μπιρμπιλέ σημαίες , θα ενωθούν  αυτές οι σημαίες για να φωνάζουν υπέρ μιας αντίθεσης προς την δεξιά που στην πραγματικότητα  δεν υπάρχει γιατί η πολιτική που ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ακόμη πιο νεοφιλελεύθερη , σχετίζεται και με αυτά που συζητούσαμε πριν και τείνει προς τον ολοκληρωτισμό σε ό,τι αφορά τους θεσμούς και τον δημόσιο βίο.Αυτό που γίνεται  με την  μη διάκριση των εξουσιών, αυτό που γίνεται με της εφαρμογή μιας νεοφιλελεύθερης  πολιτικής υπαγορευόμενης , αυτό που γίνεται με την «λύση» των εθνικών προβλημάτων σε βάρος  μας ,είναι μια διατεταγμένη τελικά δουλειά.Ανέλαβε ο Τσίπρας να την φέρει σε πέρας , την έχει φέρει καλύτερα από όλους τους προηγούμενους  ως τώρα και γι’ αυτό είναι  και μακροβιότερος και πάνω σ’ αυτόν τον καμβά ενός πλέον προτεκτοράτου προσπαθεί να χτίσει την  επόμενη μέρα του»